بررسی اوزان اشعار تعزیه و چگونگی انطباق آنها با گوشه های ردیف آوازی در موسیقی ایرانی

یکی از مباحث روز ادبیات، کاربردی شدن آنست. از میان شاخه های هنر شاخه ای که با ادبیات ارتباط تنگاتنگی دارد، موسیقی است. یکی از وجه های مشترک موسیقی و ادبیات عروض است که امروزه تا حدودی مغفول مانده است. عروض در شعر کلاسیک فارسی نقش محوری داشت، اما امروز اقبال به عروض دیگر همچون گذشته نیست و حتی در شعر امروز، عروض را معیار اصلی نمی دانند، در حالی که در پیشینه شعر فارسی با گستره ای از کاربرد وزن عروضی مواجه هستیم. در هر کجا که شعر باشد، می شود سراغی از عروض گرفت. تعزیه یکی از شاخه های هنری است که در آن شعر در کنار موسیقی و نمایش نقش محوری دارد. از سوی دیگر شعر رابطه تنگاتنگی با موسیقی آوازی ایران دارد که موسیقی تعزیه محسوب می شود. تا کنون برای بررسی اوزان عروضی و رابطه آن با موسیقی آوازی ایران، به خصوص در متن های تعزیه، کوششی نشده است. در این رساله سعی شده است برای اولین بار این بررسی صورت بگیرد. در فصل اول به تاریخچه وزن از پیش از اسلام تا به امروز پرداخته و در ادامه به چگونگی راه یابی شعر به تعزیه اشاره شده است. فصل دوم به پیشنه سوگواری و تعزیه از عهد باستان تا دوره اسلامی و سرانجام آن اختصاص دارد. فصل سوم به معرفی پنج تعزیه عباس و امام ، علی اکبر، حر، بازار شام و شهادت حضرت رقیه در خرابه های شام اختصاص دارد و در ادامه وزن های اشعار این تعزیه ها استخراج گردیده و به بررسی بسامدی آنها پرداخته شده است. در فصل چهار با مقدمه ای از تاریخچه موسیقی آوازی ایران به معرفی ردیف های آوازی عبدالله دوامی و محمود کریمی پرداخته ایم. و در نهایت در فصل پنجم با بررسی قابلیت انطباق اوزان عروضی با گوشه های ردیف آوازی و تعزیه به جمع بندی نهایی رسیده ایم.